Deskundigenbijeenkomst Eerste Kamer: Maximale inzet op het integrale energiesysteem is essentieel
Netbeheer Nederland-voorzitter Maarten Otto schuift dinsdag 23 september aan bij de deskundigenbijeenkomst netcongestie van de Eerste Kamer. Experts uit de energiewereld delen daar hun analyses van de huidige situatie en oplossingen met de Eerste Kamerleden. Naast Maarten Otto spreken onder andere ook Robert Kuik, directeur Energy System Planning van TenneT, Bjorn Vroomen van de ACM en Laurens de Vries, professor of Complex Energy Transitions van de TU Delft.
De energietransitie is een van de grootste bouwopgaven die ons land ooit gekend heeft. En de verbouw van het energiesysteem vindt plaats terwijl het systeem up and running blijft. De opgave is enorm en gaat gepaard met groeipijnen, zoals netcongestie. De volle stroomnetten zijn het gevolg van de enorme elektrificatie die overal plaatsvindt; van huishoudens die meer elektriciteit decentraal opwekken, via de rap in aantal toenemende elektrische auto’s tot industrieën die willen uitbreiden en ook willen elektrificeren.
Netbeheerders werken aan energiesysteem dat betaalbaar, betrouwbaar en klimaatneutraal is. Dat systeem functioneert het best wanneer we allemaal flexibel met het net en met de energievraag omgaan, en wanneer we niet alleen inzetten op elektronen, maar ook op warmte, groen gas en waterstof.
Netbeheerders investeren daarom op ongekende schaal: in 2024 investeerden ze alleen al meer dan 8 miljard euro in de uitbreiding van het elektriciteitsnet. De verwachting is dat deze jaarlijkse investeringen toenemen tot 15,1 miljard euro in 2040. De komende jaren gaat één op de drie straten open, komen er 50.000 nieuwe trafohuisjes bij, wordt 100.000 kilometer aan kabels gelegd en worden veel nieuwe transformatorstations gebouwd.
Tegelijkertijd zien netbeheerders dat de groeiende vraag naar infrastructuur sneller gaat dan we kunnen bouwen. Netcongestie is een van de grootste uitdagingen van deze tijd. Het vraagt om oplossingen door samenwerking, met technologie en in regelgeving.
Molekulen brengen balans in het energiesysteem
Niet alleen elektronen, maar ook moleculen – zoals groen gas, waterstof en warmte – zijn essentieel om het energiesysteem in balans te brengen. Deze energiedragers helpen om de explosief stijgende vraag naar capaciteit op het elektriciteitsnet te dempen. Zo kunnen met dezelfde capaciteit op het elektriciteitsnet meer woningen en bedrijven worden aangesloten.
Uit het IBO-rapport Schakelen naar de Toekomst blijkt dat een samenhangend pakket aan systeeminterventies, zoals meer inzet op flexibiliteit, energieplanologie en infrastructuur voor duurzame moleculen, de Nederlandse samenleving tot 30 miljard euro aan netkosten kan besparen. Een integraal systeem biedt dus niet alleen robuustheid, maar maakt de energietransitie ook maatschappelijk betaalbaarder.
Het energiesysteem van de toekomst vereist voorspelbaarheid van beleid, structurele financiering en samenhangende keuzes. Alleen dan kunnen we netcongestie structureel terugdringen en tegelijkertijd de betaalbaarheid, uitvoerbaarheid en leveringszekerheid van de energietransitie borgen. Netbeheerders vragen de Eerste Kamer om deze keuzes te verankeren in beleid en wetgeving. Zo krijgen burgers, bedrijven en netbeheerders het noodzakelijke perspectief om tijdig te investeren, plannen te realiseren en de transitie gezamenlijk haalbaar te maken.
Klik hier voor het ingebrachte position paper van Netbeheer Nederland
De deskundigenbijeenkomst is online te volgen via deze link