2022: Minder afsluitingen, maatregelen blijven nodig

In 2022 zijn er door netbeheerders 2040 elektriciteitsaansluitingen en 1978 gasaansluitingen van kleinverbruikers afgesloten op het totaal van 8,6 miljoen elektriciteitsaansluitingen en 7,2 miljoen gasaansluitingen kleinverbruik (de meeste huishoudens hebben beide aansluitingen). Netbeheer Nederland is benieuwd naar het effect van de door het ministerie van Economische Zaken en Klimaat genomen maatregelen, zoals het prijsplafond en de aangepaste ministeriele regeling met betrekking tot het afsluitbeleid.

placeholder

De afsluitcijfers van 2022 zijn vergelijkbaar met de cijfers van 2020 en zijn fors minder dan de cijfers van 2021. In 2022 zagen we vooral in de laatste maanden weinig afsluitingen. In afwachting van de aangekondigde maatregelen van de minister voor Klimaat & Energie van aangepaste afspraken die massaal afsluiten moest voorkomen zijn netbeheerders al terughoudend geweest met afsluitingen vanwege wanbetaling. Afsluitingen vanwege fraude, diefstal of veiligheid vallen buiten de maatregelen en zijn niet in deze cijfers meegenomen.

Is dit het gevolg van de maatregelen?

Of de maatregelen het gewenste effect sorteren, dat zullen de komende maanden verder moeten uitwijzen. Er zit namelijk altijd nog wat tijd tussen het verzoek voor een eindelevering en het daadwerkelijke afsluiten. Het is nog te vroeg om te kunnen concluderen of de aangepaste regeling afsluitbeleid kleinverbruikers effectief is. Netbeheerders zijn wettelijk verplicht om kleinverbruikers af te sluiten van gas en/of elektriciteit wanneer energieleveranciers een eindeleveringsbericht sturen, dat is nog steeds zo. Wel is in de maatregelen vastgelegd dat er meer moeite moet worden gedaan door een leverancier om een consument tot betalen aan te zetten en zodoende afsluiten te voorkomen.

Ook volgende winter geen mensen in de kou

TNO heeft eind januari gesteld dat er in ons land nu zo’n 600 duizend mensen in energiearmoede leven; zij hebben hoge energiekosten en veelal een laag inkomen. Die groep zou volgens TNO nog groter zijn geweest, als de overheid geen maatregelen had genomen om de gevolgen van de hoge energieprijzen te dempen. Hans-Peter Oskam, directeur Beleid en Energietransitie Netbeheer Nederland: “Het huidige afsluitbeleid dreigt per 1 april te vervallen. Dat vinden we echt nog te vroeg, omdat we niet goed weten wat het effect ervan is. Daarom vragen we om een oplossing zoals bijvoorbeeld het verlengen van het huidige pakket maatregelen met een jaar.”

De huidige aangepaste regeling geldt tot 1 april 2023. In de loop van de komende maanden wordt besloten of en zo ja hoe de regeling vervolg krijgt. 

Wat veranderde er in 2022?

De maatregelen die op Prinsjesdag gepresenteerd zijn, in de Kamerbrief ‘Aanvullende maatregelen energierekening’, zijn het prijsplafond voor het verbruik van elektriciteit en gas en verbreding van het afsluitbeleid. Het prijsplafond betekent dat de kosten voor jaarverbruik tot 1200 m3 gas en 2900 kWh elektriciteit worden teruggebracht tot het niveau van januari 2022. Voor alles wat een huishouden meer verbruikt, geldt de prijs van het energiecontract.
De andere maatregel is de verplichting aan energieleveranciers om maximale inspanning te leveren om in contact te komen met wanbetalers. Hiervoor is de ministeriele regeling aangepast. Ook moet de leverancier de (klein)verbruiker voor financiële ondersteuning bij verschillende instanties onder de aandacht brengen. Ten slotte moet de leverancier een betalingsregeling aanbieden aan de (klein)verbruiker die op het moment van inwerkingtreding van deze wijziging is afgesloten wegens wanbetaling, met als doel de levering en/of het transport weer te hervatten.

Dat geldt ook voor de netbeheerders; zij moeten klanten die nu al zijn afgesloten wegens wanbetaling wanneer ze daarom vragen een betalingsregeling aanbieden voor openstaande rekeningen bij de netbeheerder (het gaat hierbij om kosten van afsluiten, heraansluiten en van het energieverbruik in de periode dat er geen energiecontract was).

De prijzen van energie lopen sinds het vierde kwartaal van 2021 al op. Het duurt altijd even voordat prijsstijgingen in de afsluitcijfers zichtbaar worden. Om te beginnen is de energie niet de eerste kostenpost waar consumenten met een kleinere portemonnee niet meer voor betalen. De maandelijkse voorschotten lopen altijd nog wel even door. Wanneer er enkele malen niet betaald wordt, dan is het aan de energieleveranciers om met de consumenten in contact te komen. Hier gaat ook enige tijd overheen. Pas na enkele keren tevergeefs contact zoeken, wordt er contact opgenomen met de netbeheerders met een zogenaamd bericht van eindelevering oftewel het afsluitverzoek.
De huidige aangepaste regeling geldt tot 1 april 2023. In de loop van  de komende maanden wordt besloten of en zo ja hoe de regeling vervolg krijgt.