Netbeheerders: laat 2026 geen verloren jaar worden
De boodschap van Prinsjesdag 2025 is onmiskenbaar: zolang fundamentele keuzes over ons energiesysteem worden uitgesteld, verliest Nederland kostbare tijd en raken de klimaatdoelen steeds verder uit beeld. Daarom pleiten de netbeheerders voor fundamentele keuzes en échte doorbraken: volle inzet op een integraal energiesysteem van elektriciteit, waterstof, warmte en groen gas en meer flexibiliteit in energiegebruik. We moeten daarnaast energie centraal stellen in ruimtelijke keuzes om woningen, bedrijven en infrastructuur slimmer te plannen. Zo bouwen we aan een toekomstbestendig energiesysteem en houden we de rekening zo betaalbaar mogelijk.
SDE++ dreigt stil te vallen en ambitie wind op zee is verlaagd
Het kabinet reserveert € 948 miljoen om te voorkomen dat de ontwikkeling in 2026 stilvalt. Deze steun is belangrijk voor de korte termijn, maar voor de lange termijn zijn structurele middelen én beleid nodig. De ambities voor wind op zee zijn naar beneden bijgesteld. Het is essentieel dat de vraag naar deze groene energie blijvend wordt gestimuleerd, zodat het aantrekkelijker wordt om wind-op-zee aan te leggen. De Noordzee is een belangrijke sleutel tot een concurrerende, groene en weerbare economie. Vanaf 2027 is er geen budget meer voor de SDE++ subsidie. Dat is onverstandig, want de SDE++ is een belangrijke subsidie voor veel duurzame energieprojecten in Nederland.
Stikstofpakket is onvoldoende
De toegezegde middelen zijn onvoldoende om Nederland van het stikstofslot te halen. Zonder écht structurele oplossingen en een geborgd maatregelenpakket om stikstofuitstoot te reduceren dat juridisch standhoudt, dreigt Nederland verder op slot te raken en lopen cruciale energie-infrastructuurprojecten vertraging op. Juist deze projecten hebben enorme maatschappelijke waarde: zij maken nieuwe woningen mogelijk, verduurzamen de industrie, mobiliteit en de gebouwde omgeving, en verminderen uiteindelijk de stikstofuitstoot. Het nu voorliggende pakket biedt daarvoor onvoldoende zekerheid.
Het Kabinet neemt maatregelen om de industrie tegemoet te komen
Industrie krijgt op korte termijn meer financiële ademruimte, maar maatregelen voor structurele betaalbaarheid blijven uit. De ACM heeft vandaag ook hun verwachting uitgesproken over de tarieven van 2026. Omdat de netten groot onderhoud en grootschalige verzwaring nodig hebben om elektrificatie mogelijk te maken, zijn forse investeringen nodig. De ACM geeft aan dat de nettarieven voor regionale netten in 2026 gemiddeld met circa 3,38% stijgen. Voor een gemiddeld huishouden komt dat neer op circa € 25 per jaar (incl. btw). ACM publiceert de tariefvoorstellen per netbeheerder op 3 oktober. Voor de industrie is een incidentele daling van de nettarieven van ongeveer 10–12% verwacht. Hans-Peter Oskam, algemeen directeur Netbeheer Nederland: “De industrie staat onder druk, door stijgende concurrentie, hoge energieprijzen en wereldwijde onzekerheden. Deze stap - samen met de verlenging van het IKC-ETS - helpt op korte termijn, maar alleen slimme systeemkeuzes leveren structureel voordeel op. Ons onderzoek laat zien dat het om wel 30 miljard euro gaat. Deze systeemkeuzes moeten écht worden gemaakt, anders wordt het onnodig duurder. Denk daarbij aan het stimuleren van flexibel energiegebruik, het versnellen van duurzame alternatieven zoals waterstof, groen gas en warmtenetten, en aan het tijdig inpassen van energie-infrastructuur. Doen we dat niet, dan moeten we uitgaan van maximale netverzwaring en fors stijgende nettarieven.”
Niets doen maakt energie onnodig duur
“Het is de tweede keer in drie jaar tijd dat we tijdens Prinsjesdag een demissionair kabinet hebben. Dat betekent opnieuw een beleidsarme Prinsjesdag en dat kunnen we ons niet veroorloven. Slechts op de winkel passen is niet goed genoeg. We lopen hiermee het risico dat 2026 een verloren jaar wordt” stelt Hans-Peter Oskam. “Energie is de basis van een fijne woning, het zorgt voor een draaiende economie en het maakt duurzame mobiliteit mogelijk. Toegang tot het stroomnet en een voorspelbare energierekening dragen bij aan de bestaanszekerheid. Niks doen is kiezen voor een energiesysteem dat te duur is en niet toegankelijk voor iedereen. Er staat veel op het spel, dus het komende kabinet moet samen met alle partijen de stap naar voren zetten.”