Kies voor een doorbraak op energie. Het kan wél!
“Een groeiende economie, ruimte voor woningbouw, minder netcongestie én grip op de energierekening. Het kan wél, mits we daarvoor een doorbraak creeren door richtinggevende keuzes te maken” stelt Hans-Peter Oskam, Algemeen Directeur Netbeheer Nederland. “Niet kiezen is ook kiezen, en dan kiezen we daarmee voor een energiesysteem dat te duur is en waar bedrijven en woningen lang op de wachtrij staan. Met gerichte politieke keuzes, kunnen we echter de wachttijden verkorten, de economie laten groeien en het energiesysteem sterker en weerbaarder maken. Niet voor niets is energie een van de grote vraagstukken waar de formateurs mee aan de slag gaan.”
De afgelopen jaren hebben netbeheerders meer dan ooit geïnvesteerd in het verzwaren van de energienetten en tot 2040 is de geplande investering meer dan 200 miljard euro. Toch staan er inmiddels ruim 14.000 bedrijven op de wachtrij voor afname van elektriciteit. Doordat de uitbouw van het elektriciteitsnet en de opschaling van duurzame alternatieven als waterstof, groen gas en warmtenetten niet snel genoeg gaat, dreigt ook de woningbouw geraakt te worden en loopt Nederland jaarlijks miljarden euro’s aan economische groei mis. Oskam: “We bouwen op meer plekken dan ooit, maar uitbreiding kost tijd. Daarom moeten we niet alleen bouwen, maar ook slimmer omgaan met de capaciteit die er wél is.”
Het nieuwe kabinet kan direct het verschil maken. Netbeheer Nederland heeft de formateurs daarom inbreng geleverd, zodat we het bestaande energiesysteem beter kunnen benutten en zodoende ruimte creëren voor economische groei en woningbouw, én huishoudens en bedrijven grip geven op de energierekening.
Maak netbewust bouwen en laden verplicht
Timo Idema, Chief Transition Officer Stedin, licht de inbreng voor de formatietafel toe: “Meer woningen en meer laadpalen kunnen aangesloten worden op dezelfde kabel, wanneer we energiezuinige ontwerpen en gespreid verbruik als voorwaarde stellen.” Netbeheer Nederland roept daarom op om netbewuste bouwprincipes wettelijk vast te leggen voor alle nieuwbouwprojecten in Nederland. Daarbij hoort dat de eis voor netbewuste nieuwbouw opgenomen wordt in aanbestedingen en ruimtelijke plannen zodat gemeenten, provincies en marktpartijen aan de slag kunnen.
Investeer grootschalig in de keten voor waterstof, groen gas en warmtenetten
Idema: “Denk ook na over slim gebruik van andere energieën naast elektriciteit. Een woning verwarmen met warm water in plaats van elektriciteit is op dit moment nog te duur terwijl het in de bestaande stedelijke bouw wel de beste manier is om tegen de laagst mogelijke maatschappelijke kosten duurzaam een huis te verwarmen. Gerichte investeringen kunnen de kosten van warmtenetten drukken zodat ze aantrekkelijker worden als alternatief.” Warmtenetten, groen gas en waterstof zijn allemaal noodzakelijk om het energiesysteem in balans te brengen en de druk op het elektriciteitsnet te verminderen.
Geef de bedrijven duidelijk perspectief
Bedrijven kunnen een cruciale bijdrage leveren aan het verminderen van piekbelasting op het elektriciteitsnet via batterij-opslag, energyhubs, e-boilers en andere technologieën. Schaal daarom de bestaande Flex-E-regeling op naar een Flex-E regeling XL van structureel 125 miljoen euro per jaar (2027–2030). Hiermee kunnen bedrijven flexibiliteit leveren in ruil voor kortingen op nettarieven, beter inspelen op fluctuerende marktprijzen en versterken zij hun strategische weerbaarheid. Bovendien vragen bedrijven om zekerheid op de lange termijn over aanbod van energie, zodat ze weten dat ze kunnen blijven. Het voorbeeld van Air Liquide laat zien wat flexibiliteit in de praktijk kan betekenen voor lagere netkosten en ruimte op het net.
Hou de gascentrales open
Netbeheerders roepen daarnaast op om gascentrales open te houden voor dagen met weinig wind en zon. Zodat de industrie toch blijven produceren en de verlichting altijd kan blijven branden. Ook wijzen netbeheerders op de grote bouwopgave. Netbeheerders moeten doorbouwen om de nog steeds groeiende vraag naar energie te kunnen voldoen, maar moeten daar wel ruimte en tijdige vergunningen voor krijgen.
Klik hier voor de brief die aan de formateurs is gestuurd
Klik hier voor het rapport 'Keuzes voor een Integraal Energiesysteem'