Huishoudens kunnen vaker opgewekte zonnestroom niet kwijt
Wanneer het lokale laagspanningsnet – het elektriciteitsnet op wijkniveau – teveel zonnestroom tegelijk moet afvoeren, schakelen omvormers van zonnepanelen automatisch uit om overspanning te voorkomen. Huishoudens kunnen daardoor tijdelijk opgewekte zonnestroom niet terugleveren. De eerste helft van 2023 zien de regionale netbeheerders gemiddeld 2 tot drie keer zoveel spanningsproblemen ten opzichte van de eerste helft van 2022.
Steeds meer zonnepanelen in de wijk zorgt voor meer spanningsproblemen
Spanningsproblemen komen steeds vaker voor nu veel huizen zonnepanelen op het dak hebben. Vooral omdat het net in veel wijken in het verleden niet is aangelegd op grootschalige, gelijktijdige teruglevering van zonnestroom. Door het succesvol verduurzamen bij Nederlandse huishoudens wordt er op een zonnige dag op piekmomenten meer zonnestroom opgewekt, dan dat het elektriciteitsnet kan verwerken.
Inmiddels heeft 1 op de 4 Nederlandse huishoudens zonnepanelen, dit is bijna een derde meer dan begin vorig jaar. Hiermee is Nederland, net als vorig jaar, nog altijd kampioen zon op het dak.
Gebruik direct je stroom wanneer de zon schijnt
Als zonnepanelen veel meer elektriciteit opwekken dan door een huishouden wordt gebruikt, wordt deze niet-gebruikte elektriciteit teruggeleverd aan het net. Dat kan ervoor zorgen dat de spanning te hoog oploopt. In zo’n geval schakelt de omvormer de zonnepanelen uit, om te voorkomen dat er schade wordt veroorzaakt aan apparatuur van consumenten.
De afschakeling is altijd tijdelijk; de omvormer schakelt zelf weer in als het risico op overspanning niet meer aan de orde is.Het afschakelen van omvormers is vervelend voor huishoudens met zonnepanelen, want op het moment dat de omvormer afschakelt, wordt zonnestroom niet meer teruggeleverd aan het net en is het meestal ook onmogelijk om de eigen opgewekte stroom te benutten.
Bij afschakelende omvormers geldt daarom ook ‘voorkomen is beter dan genezen’. Het is slim om zonnestroom direct te gebruiken wanneer deze wordt opgewekt. Dit wordt extra relevant bij de afbouw van de salderingsregeling in 2025. Zet daarom overdag - als de zon volop schijnt - apparaten die veel energie verbruiken aan, zoals de wasmachine, de droger of vaatwasser. Of maak gebruik van slimme apparaten. Die kunnen geprogrammeerd worden om op piekmomenten aan te gaan. Zo wordt opgewekte stroom direct verbruikt, vermindert de druk op het stroomnet en is de kans kleiner dat zonnepanelen afschakelen. Daarmee halen huishoudens meer rendement uit hun panelen.
Een win-win zou je zeggen. Toch merken netbeheerders in de praktijk dat de steeds vollere netten in buurten en wijken ervoor zorgen dat dit in niet in alle situaties voldoende uitkomst biedt. Om de netten in woonwijken toekomst vast te verzwaren, vraagt dit om een vervijfvoudiging van de huidige capaciteit. Tot de netten toekomstbestendig verzwaard zijn zal het vaker voorkomen dat zonnestroom niet teruggeleverd kan worden aan het net.
Historische verbouwing
Om de komende jaren op grote schaal onze laagspanningsnetten in steden, dorpen, wijken en buurten te verzwaren wordt er gebruik gemaakt van een buurtaanpak. Netbeheerders breiden het laagspanningsnet uit op die plekken waar zij knelpunten zien ontstaan of zien aankomen. Alle verzwaringen zijn ook direct toekomstbestendig.
Om de netten te verzwaren moet uiteindelijk één op de drie straten open en moet het aantal transformatorhuisjes bijna verdubbelen. Dat zorgt voor overlast in de wijk. Met zoveel werk aan het laagspanningsnet betekent het automatisch ook dat niet alles tegelijk gedaan kan worden. Hierdoor lopen wachttijden voor verzwaringen of nieuwe aansluitingen op. Dit betekent dat consumenten steeds vaker moeten wachten op een nieuwe aansluiting, of een verzwaring om (extra) zonnepanelen, een warmtepomp of een laadpaal te installeren.