Prefab meterkast: bouwen in de vijfde versnelling
De energietransitie vraagt om tempo. In heel Nederland werken bouwers, installateurs en netbeheerders hard om woningen klaar te maken voor een duurzame toekomst. Ondanks alle inzet stokt de voortgang soms door praktische knelpunten. De Taskforce Elektra ziet die juist als kansen om te versnellen. Samen met Netbeheer Nederland, Techniek Nederland en Bouwend Nederland wordt gewerkt aan snellere opleidingen, slimme standaardoplossingen en gestroomlijnde processen. Een mooie innovatie is de prefab meterkast in de ruwbouwfase die door Taskforce Elektra wordt ondersteund. De landelijke adoptie en implementatie ervan wordt gefaciliteerd door Stichting Mijn Aansluiting.
“Als je vindt dat iets beter kan, moet je er ook wat mee doen,” zegt Marco Kock, projectleider bij Stichting Mijn Aansluiting, het samenwerkingsverband van alle netbeheerders voor energie, water en media. Tijdens de woningbouwprojecten die hij als projectleider in de bouw begeleidde, liep hij telkens tegen hetzelfde probleem aan: de aansluitingen van nutsvoorzieningen kwamen pas aan bod in de drukste fase van het bouwproces. “Het exacte moment van aansluiten bleef onzeker. Daardoor had ik weinig grip op de opleverdatum,” vertelt Marco. “De aansluitploegen moesten werken tussen containers en bouwmaterialen. Terwijl er ook nog een sleuf gegraven moest worden naast de voordeur. Iedereen moest er letterlijk omheen werken – dat leverde natuurlijk vertraging op.”
Als je vindt dat iets beter kan, moet je er ook wat mee doen
Marco Kock
projectleider bij Stichting Mijn Aansluiting
Hij wilde de aansluiting veel eerder in het proces regelen. Op het moment dat iemand tijdens een overleg een foto liet zien van een bouwproject waar de woning om een meterkast heen werd gebouwd, viel alles op zijn plek. “Dat was precies wat ik bedoelde. Vervolgens zei iemand in datzelfde overleg: ‘Wat jij wil, kan ik maken.’ Toen zijn we gaan bouwen aan de prefab meterkast.”
Van prototype tot gecertificeerde oplossing
Samen met CEHEtech en dankzij de steun van Stichting Mijn Aansluiting werd het idee omgezet in een concrete oplossing: een wind- en waterdichte prefab meterkast die afsluitbaar en gecertificeerd is door Kiwa. De eerste test gebeurde bij Dura Vermeer, waar Marco destijds werkte. “Bij het eerste project – 31 woningen – zagen we meteen de voordelen. Minder afstemming, meer rust op de bouwplaats.”
De proef smaakte naar meer. “Bij het volgende project van 89 woningen hebben we zelfs geen tijdelijk netwerk voor water en elektra meer aangelegd. Dat scheelde flink in kosten en planning. Natuurlijk moest de bouwploeg even wennen; de meterkast stond ineens al op de vloer toen de betonwanden kwamen. Maar het werkte perfect.”
Een versnelling van 50% mogelijk
De prefab meterkast heeft de potentie een echte gamechanger te worden. Zodra de kast op de begane grondvloer staat, kan hij worden aangesloten – vaak nog in dezelfde week. “Daarna kan de bouwer gewoon door, onafhankelijk van de aansluitende aannemer,” legt Marco uit. “Die kan op zijn beurt van meterkast naar meterkast lopen zonder te wachten op anderen. Geen muren, geen obstakels, geen ploegen door elkaar. Dat maakt het werk veel efficiënter.”
De cijfers liegen er niet om: bij grote projecten steeg het aantal aansluitingen van vier naar zes per ploeg per dag – een versnelling van 50 procent. Maar er zijn meer voordelen: minder kans op fouten, een veiliger werkomgeving en een voorspelbare planning. “De bijvangst is enorm,” zegt Marco enthousiast. “We hadden niet verwacht dat het zoveel extra rust en overzicht zou geven.”
Van pionierswerk naar landelijke standaard
De eerste prefab meterkast is geplaatst in 2019 en in de NTA-norm van NEN verwerkt in 2021. Inmiddels zijn we een aantal jaren verder en hebben alle aannemers en netbeheerders ervaring opgedaan met de prefab meterkast. Op dit moment staat niets een grote opschaling nog in de weg. De eerste stappen naar landelijke opschaling zijn inmiddels ingezet.
Marco: “Nu wordt er verder landelijk opgeschaald. Twee jaar geleden besloot het bestuur van GROND’G (de organisatie die aansluitingen in Groningen, Drenthe en Overijssel coördineert) dat de prefab meterkast de standaard zou worden voor grondgebonden nieuwbouw. En dat besluit is inmiddels werkelijkheid: sinds 1 mei 2024 is de prefab meterkast daar de standaard aansluitwijze. In die drie provincies wordt inmiddels meer dan de helft van alle laagbouw nieuwbouwwoningen op deze manier gerealiseerd,” vertelt Marco trots. “In Utrecht gaat de combi-organisatie Infra-SV per 1 januari 2026 dezelfde stap zetten. Daarna volgen Zuid-Holland-zuid en Zeeland. En uiteindelijk de rest van Nederland.”
Het einddoel is ambitieus, maar duidelijk: de prefab meterkast als landelijke standaard voor alle laagbouwwoningen. En dat is geen toekomstmuziek meer. “Er zijn sinds 2019 al 15.000 prefab meterkasten geplaatst,” zegt Marco. “De uitdaging van landelijke opschaling moeten we niet onderschatten, het is een taaie klus waar we ongetwijfeld nog wel tegen wat muren en uitdagingen gaan aanlopen. Maar deze uitdaging gaan we graag aan.”
Een trotse versneller
Op de bouwplaats waar de foto’s voor dit artikel zijn gemaakt, staat Marco zichtbaar trots naast de meterkast die ooit begon als een idee aan de vergadertafel. “Ik sta ’s ochtends op met het gevoel dat ik écht iets kan veranderen,” zegt hij. “De samenwerking tussen bouw en nutsbedrijven verbeteren, mensen creatiever laten werken – dat is mijn drijfveer. Dat bestuurders nu zeggen ‘ga het maar uitrollen in Nederland’, dat maakt me ongelooflijk trots.”
Meer slimme versnellers
Wil je zien hoe andere slimme oplossingen bijdragen aan een snellere energietransitie? Bekijk dan meer voorbeelden op taskforce-elektra.nl/nieuws. Of lever je liever zelf aan via de TFE Versnellingsbak - hét platform waar kansrijke initiatieven uit het veld verder worden gebracht. Van snellere aansluitingen tot prefab oplossingen. Samen zorgen we voor de versnelling, zodat de energietransitie op koers blijft.