Netuitbreiding kost meer tijd: vertraging groeit ondanks recordinvesteringen
Om te voldoen aan de nog steeds groeiende piekvraag naar transportcapaciteit, wordt er door de netbeheerders op meer plekken dan ooit gebouwd. Netbeheerders investeren dan ook meer dan ooit, de komende jaren lopen de investeringen op tot gemiddeld 15 miljard euro per jaar voor het uitbreiden en versterken van de gas- en elektriciteitsnetten. Het energiesysteem verandert, en wij veranderen mee. Het is een complexe opdracht met veel grenzen en beperkingen, zoals de afhankelijkheid van beschikbare bouwruimte en technici en doorlooptijd van ruimtelijke procedures en planningen. Daardoor ontstaat ook vertraging. Bij 400 van de ruim 900 grotere projecten ten behoeve van de elektriciteitsnetten uit het vorige investeringsplan is er sprake van een latere opleverdatum. Dat blijkt uit de investeringsplannen die vandaag ter consultatie worden gepubliceerd.
Maarten Otto, voorzitter Netbeheer Nederland: “Het zijn onze meest ambitieuze investeringsplannen ooit. In de nieuwe plannen van de netbeheerders staan zo'n 1300 grote bouwprojecten. En daar komen de werkzaamheden in bijvoorbeeld wijken en straten nog bij. We zijn op meer locaties dan ooit tegelijk aan het werk om nieuwe stations te bouwen en vele duizenden kilometers elektriciteitskabel te leggen. Van grote hoogspanningsmasten tot extra kabels in de straat. Daarnaast werken we ook aan de ontwikkeling van infrastructuur voor duurzame moleculen zoals duurzame gassen en waterstof. We bouwen daarmee verder aan het fundament voor wonen, werken, weerbaarheid, welvaart en welzijn. Voor al onze klanten.”
Meer projecten en meer verlate opleveringen
"Tegelijkertijd is de realiteit complex en weerbarstig. Want naast de enorme hoeveelheid werk die de netbeheerders en onze partners, leveranciers en aannemers verzetten, zien we ook projecten die we niet volgens planning kunnen afronden. De realisatie van een weerbaar en duurzaam energiesysteem is een verbouwing van Deltawerken-formaat: complex, langjarig, urgent en niet zonder hobbels. Niemand kan deze klus alleen klaren. Het lukt alleen als overheid, bewoners, ondernemers én wijzelf passende keuzes blijven maken.”
Het wordt steeds moeilijker om locaties te vinden
"Om de elektrificatie van de Nederlandse industrie, vervoer, MKB en huishoudens te kunnen faciliteren, werken de netbeheerders in heel Nederland aan de uitbreiding van het elektriciteitsnet” stelt Maarten Abbenhuis, COO van TenneT. "De plaatsen waar het relatief eenvoudig is om elektriciteitsinfrastructuur te bouwen zijn wel zo'n beetje benut; nu wordt het moeilijker om in ons dichtbevolkte land ruimte te vinden en tijdig de vergunningen te krijgen om het elektriciteitsnet te kunnen uitbreiden. Helaas zien we dat een deel van de uitbreidingsprojecten later dan voorzien wordt opgeleverd. We moeten als netbeheerders onze interne processen nog efficiënter inrichten zodat we sneller kunnen handelen. Daarnaast roepen we het Rijk, de provincies en gemeenten op om haast te maken met locatie- en tracékeuzes voor onze nieuwe hoogspanningsstations en -verbindingen en om de langlopende procedures en vergunningsverlening te versnellen.”
Politieke keuzes zijn essentieel voor beschikbaarheid en betaalbaarheid van energie
Netbeheer Nederland ziet dat er door het Ministerie van Klimaat en Groene Groei al stappen in de goede richting zijn gezet. Denk aan het Versnellingspakket en het aanmerken van energie-projecten als projecten van Zwaarwegend Maatschappelijk belang, waarmee tijdswinst behaald kan worden. Er is echter meer nodig om snel de infrastructuur aan te leggen die nodig is om meer woningen en meer bedrijven toegang te geven tot energie.
Wacht niet tot het systeem klaar is, flexibel gebruik is nu al noodzakelijk
Maarten Otto: “De energietransitie is een belangrijke maatschappelijke opgave, essentieel voor wonen, werken en weerbaarheid. De vraag naar capaciteit neemt nog steeds toe en de aanleg en verzwaring van het elektriciteitsnet gaat minder snel. We moeten daarom ook optimaal gebruik maken van duurzame moleculen zoals waterstof en groen gas, en vol inzetten op collectieve warmtenetten om de druk beter te verdelen over de energie-infrastructuren. Daarnaast moeten we de bestaande elektriciteitsnetten beter benutten. Hiervoor is snel meer flexibel gedrag van alle gebruikers, bedrijven én consumenten, vereist. Flexibel gebruik van de netten is een randvoorwaarde van het nieuwe energiesysteem. Door elektriciteit te verbruiken op momenten dat er ruimte is op het elektriciteitsnet, kan de beschikbare capaciteit efficiënter worden benut. Hoe beter het bestaande net wordt benut, hoe minder kostbare uitbreiding nodig is. Dat houdt het energiesysteem betaalbaar voor iedereen.”
Over de Investeringsplannen
Om te bepalen waar en wanneer de energie-infrastructuur wordt aangelegd, uitgebreid en onderhouden, publiceren de netbeheerders elke twee jaar hun investeringsplannen. Hierin staat welke grote projecten in de komende tien jaar opgeleverd worden en hoeveel investeringen daarmee gemoeid zijn. De netbeheerders maken de investeringsplannen in overleg met meer dan 60 stakeholders, zoals gemeenten en marktpartijen.
De plannen liggen nu ter consultatie tot en met 28 november en worden op 2 januari 2026 ingediend bij de Autoriteit Consument en Markt (ACM).
Klik hieronder voor de investeringsplannen van de netbeheerders: