Netbeheerders dienen zienswijze in op prioriteringskader transportverzoeken: Denk aan praktische uitvoerbaarheid
Netbeheerders reageren positief op het ontwerpbesluit prioriteringskader transportverzoeken waarmee toezichthouder ACM inzicht geeft welke partijen maatschappelijke prioriteit hebben in het geval van netcongestie. Met de zienswijze draagt Netbeheer Nederland namens de netbeheerders bij aan een consistent, toepasbaar en uitvoerbaar kader. Dit kader draagt bij aan het beperken van maatschappelijke impact in het geval van netcongestie en een toekomstbestendig energiesysteem.
Voor de netbeheerders staat voorop dat energie voor iedereen toegankelijk moet zijn en dat het kader helpt om de gevolgen van schaarste op de stroomnetten tot een minimum te beperken. Daarom werken de netbeheerders hard aan de uitbreiding van het elektriciteitsnet. Samen met marktpartijen en beleidsmakers worden manieren ontwikkeld om het stroomnet flexibeler te gebruiken. Zo kunnen meer huishoudens en bedrijven worden aangesloten. Wel vragen netbeheerders de ACM in het definitieve kader rekening te houden met de praktische uitvoerbaarheid van enkele onderdelen:
- Kies voor een slimmere selectie van congestieverzachters
Netbeheer Nederland stelt voor om aanvragen voortaan te beoordelen op impact, met objectieve criteria zoals effectiviteit, locatie, prijs en de verhouding tussen gevraagd vermogen en de mate van congestieverlichting. Zo krijgen de meest doelmatige oplossingen voorrang en wordt het net optimaal benut. - Maak productie van groen gas en warmte onderdeel van het kader
Er moet gekeken worden naar oplossingen om via andere energiedragers het stroomnet te ontzien. Op deze manier draagt slim gebruik van energiedragers bij aan een betaalbaar en betrouwbaar energiesysteem. Voorbeelden zijn de productie van groen gas en warmte, die de toekomstige elektriciteitsvraag kunnen verminderen en zo structureel bijdragen aan een robuust energiesysteem. Netbeheer Nederland vraagt de ACM om productie van zowel groen gas als warmte op te nemen in het prioriteringskader. Netbeheer Nederland nodigt de ACM uit om aanvullend onderzoek te doen voor alles wat als een “lange termijn energiesysteemoplossing” gezien kan worden. - Houd rekening met impact op kleinverbruik (KV) en woningbouw
Doordat het kader is ingericht op sectoren, geldt dit volgens Netbeheer Nederland voor verzwaringen en nieuwe aanvragen voor klanten met een kleinverbruik- en grootverbruikaansluiting. Beide klantgroepen kunnen afhankelijk van hun prioriteit op de wachtlijst komen. Kleinverbruik meenemen in het kader vraagt extra implementatietijd, omdat processen hierop moeten worden aangepast. Zodra de implementatie is afgerond, wordt het kader op gelijke wijze toegepast voor alle aanvragen in congestiegebieden. Daarbij is het essentieel om rekening te houden met de volgende impact:
- Aanvragen zonder prioriteit zullen onderaan de wachtlijst komen. Hiervoor geldt de volgorde van de datum van transportaanvraag.
- Netbeheerders adviseren voor woningen om standaard 3x25A aan te houden in plaats van 3*35A. Van alle 3*35A aansluitingen wordt in praktijk slechts 1% gebruikt als woonfunctie. Deze extra capaciteit is enkel nodig voor het voorzien in bijvoorbeeld sauna’s of zwembaden. Wanneer toch 3x35A aangevraagd kan worden, vraagt dit onnodig veel stroomcapaciteit en bevordert dit onvoldoende netbewust gedrag.
- Om voldoende focus te houden op de nieuwbouw van woningen stellen netbeheerders voor om een maximumpercentage van de capaciteit te gebruiken voor andere voorzieningen in woonwijken zoals supermarkten. - Maak uitzonderingen mogelijk bij bijzondere gevallen
Netbeheer Nederland steunt het voorstel van de ACM voor een hardheidsclausule, waarmee in uitzonderlijke gevallen kan worden afgeweken van het kader en de standaardvolgorde bij het toekennen van netcapaciteit. Belangrijk daarbij is dat de ACM zelf beslist over de toepassing. De netbeheerders pleiten voor zo’n zelfde regeling bij nooduitzonderingen voor acute situaties die buiten het prioriteringskader vallen, zoals een plotselinge maatschappelijke crisis of veiligheidsdreiging.
Stimuleer netbewuste oplossingen voor een efficiënter en effectiever energienetwerk
Netbeheerders vragen de ACM om netbewuste oplossingen te stimuleren, zodat elke getransporteerde kilowatt zo effectief mogelijk wordt benut. Op deze manier draagt iedereen bij aan een efficiënter en effectiever energienetwerk, waarbij schaarse transportcapaciteit optimaal wordt benut. Tot slot benadrukt Netbeheer Nederland dat systeemoplossingen zoals groen gas en warmte een belangrijke spelen rol in het beperken van de toekomstige elektriciteitsvraag.
Achtergrond
Van oudsher werd toegang tot het stroomnet verleend op volgorde van aanvraag. Wie het eerst kwam, stond bovenaan de wachtlijst. Dat werkte goed in tijden van voldoende ruimte op de netten. In tijden van schaarse ruimte moeten er soms pijnlijke keuzes gemaakt worden. In oktober 2024 heeft de ACM een prioriteringskader opgesteld, waarbij aanvragen met een maatschappelijk belang voorrang krijgen. Dat zijn congestieverzachters, veiligheidsinstanties en basisbehoeften zoals wonen en onderwijs. Volgens het College van Beroep voor het bedrijfsleven (CBb) waren deze richtlijnen echter niet voldoende onderbouwd, waarna deze zijn vernietigd. Daarom werkt de ACM nu aan een nieuw kader.
Het zienswijzetraject voor het vernieuwde prioriteringskader is afgelopen juni gestart met de publicatie van het conceptkader. Belanghebbenden hadden de mogelijkheid hierop te reageren via een zienswijze. Komende maanden zal het concept door de ACM worden omgezet in een definitieve versie. Het nieuwe kader moet op 1 januari 2026 van kracht gaan. Tot die tijd geldt het huidige kader.