Geen nieuwbouwwijk zonder energie-infrastructuur
De Minister voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening wil vaart achter de ambitie om 900.000 nieuwe woningen te bouwen tot en met 2030. De netbeheerders willen aan deze doelstelling bijdragen door alle woningen en bijbehorende voorzieningen tijdig aan te sluiten op het elektriciteitsnet. Dat is echter niet vanzelfsprekend.
Op woensdag 5 juli vindt het commissiedebat woningbouwopgave en koopsector plaats. Netbeheer Nederland, de branchevereniging van de acht Nederlandse elektriciteits- en gasnetbeheerders, heeft de betrokken Kamerleden daarom inbreng gestuurd.
Tijd, ruimte en menskracht zijn schaars
De capaciteit op het elektriciteitsnet knelt en de menskracht om de stations, kabels en middenspanningsruimtes te realiseren is schaars. Voor deze noodzakelijke uitbreidingen is bovendien ruimte nodig, bovengronds én ondergronds. Het uitbreiden en verzwaren van de elektriciteitsnetten kost kortom veel tijd. Het is daarom essentieel dat de netbeheerders van het begin af aan betrokken zijn bij de woningbouwplannen van provincies en gemeenten.
Groot deel van de woningbouwplannen nog niet bekend bij netbeheerders
De netbeheerders voeren veelvuldig overleg met de regio’s over de invulling van de Woondeals om duidelijkheid te krijgen over de plannen. In het gebied van netbeheerder Liander bijvoorbeeld, is ongeveer 85% van de nieuwbouwprojecten in beeld. Maar bij 40% daarvan is nog geen energieconcept bekend. Met andere woorden; daarvan weten we niet wat de energievraag en -aanbod is en om onze elektriciteitsnetten op te ontwerpen. Netbeheerders kunnen niet investeren op alleen de totalen van gemeenten of provincies.
Om de kans te verhogen dat woningen ook daadwerkelijk aangesloten kunnen worden voor 2030, moeten de locatie, het aantal woningen en het energieconcept zo snel mogelijk bij de netbeheerders bekend worden gemaakt door gemeenten, ontwikkelaars, corporaties en buurtinitiatieven.
Tijdig aansluiten flexwoningen zeer onzeker
De ambitie om landelijk 37.500 flexwoningen te realiseren in 2023/2024 zet nog meer druk op het al volle elektriciteitsnet. De locaties voor flexwoningen komen vaak pas laat bij de netbeheerders in beeld en deze woningen kunnen sneller worden gebouwd dan dat de elektriciteitsnetten kunnen worden gerealiseerd. Ook hiervoor geldt de oproep om zo vroeg en zo volledig mogelijk woningbouwplannen met ons te delen.
Wat hebben we naast tijdige aanlevering van locaties nodig?
De invulling van de Woondeals gebeurt voornamelijk op provinciaal en gemeentelijk niveau. Het Rijk kan op een aantal punten ondersteuning geven:
- De Minister werkt aan de Wet Versterking Regie Volkshuisvesting, die de gezamenlijke overheden instrumenten geeft om te sturen op de volkshuisvesting in Nederland. Wij pleiten ervoor dat in alle volkshuisvestingprogramma’s de energie-infrastructuur verplicht wordt opgenomen.
- Daarnaast wordt in het conceptwetsvoorstel een grondslag gecreëerd om in de Omgevingswet projecten aan te wijzen waarvan versnelde uitvoering is gewenst vanwege zwaarwegende maatschappelijke belangen. Wij pleiten ervoor om, naast woningbouw, ook energie-infrastructuur als maatschappelijk zwaarwegend belang aan te merken.
- De beschikbare netcapaciteit is veel efficiënter te gebruiken door het verhogen van de stuurbaarheid, bewustwording en normering. Bijvoorbeeld door het aftoppen (curtailen) van zonnepanelen met 50%, net zoals dat nu de eis is voor SDE++ subsidie voor grootschalige installaties.
- Minister Van der Wal heeft de Kamer geïnformeerd over een nieuwe prioritering in het stikstofregistratiesysteem (SSRS). Naast de PAS-melders, is besloten dat er ruimte gereserveerd kan worden voor de meest concrete woningbouwprojecten waarvoor binnen een jaar een vergunningaanvraag wordt gedaan. Als woningen voorrang krijgen maar elektriciteitsinfrastructuur niet, bestaat het risico dat er woningen worden opgeleverd, die alsnog niet kunnen worden aangesloten.