Gebruik energieplanologie om bewust te kiezen waar we willen bouwen
Onlangs is de eerste jaargang van het Leer- en kennisprogramma Energieplanologie afgesloten. Het programma is een initiatief van RVO, VNG, IPO en Netbeheer Nederland om de krachten te bundelen voor een duurzaam energiesysteem én een slimme inrichting van de fysieke ruimte. "We kiezen ervoor om deze werelden bij elkaar te brengen", stelt Barth de Klerk, directeur Operatie en Transitie bij Netbeheer Nederland. "Anders bouwen we een energiesysteem dat te duur is en niet voor iedereen toegankelijk is."
Om het mogelijk te maken dat Nederland kan blijven wonen, werken en economisch groeien, bouwen netbeheerders de komende 25 jaar 50.000 wijkstations, 670 hoog- en middenspanningstations en 100.000 kilometer kabel voor het elektriciteitsnet. Dat betekent dat er alleen al voor het elektriciteitsnet ruimte nodig is ter grootte van 11.000 voetbalvelden. Zonder scherpe keuzes voor een toekomstbestendig energiesysteem worden maatschappelijke ontwikkelingen afgeremd.
Met zogeheten energieplanologie maken we keuzes waarmee we onze woningen, bedrijven en de bijbehorende energie-infrastructuur slimmer kunnen inplannen. Bij de bouw van woningen houden we rekening met de effecten die dat heeft op de energie-infrastructuur.
"Het toekomstige energiesysteem is veel meer een samenspel van de vraag naar energie en het beschikbare aanbod. Dat samenspel vraagt om een integrale benadering van wonen, werken en energie, waarvoor we als publieke partijen meer met elkaar gaan samenwerken. Ook in de ruimtelijke ordening. Een beetje zoals we al jaren gewend zijn te doen met mobiliteit. Nu is energieplanologie minstens zo belangrijk", stelt De Klerk.
Netbewust bouwen
Een concreet voorbeeld hiervan is hoe netbeheerders, bouwers en gemeenten samenwerken aan netbewuste nieuwbouw. Hierin worden ruimte op het elektriciteitsnet en ruimte voor woningbouw, onderwijs, water en (energie-)infrastructuur afgewogen. Deze ontwikkelingen zijn sterk met elkaar verbonden en kunnen het best toekomstbestendig worden gebouwd, wanneer energiespecialisten, bouwers en planologen met elkaar het gesprek aangaan.
De Klerk: “Dat is de kern van energieplanologie: niet meer overal kabels naartoe brengen, maar bewust kiezen waar we wel en niet bouwen. Daarmee wordt het energiesysteem medebepalend in de ruimtelijke ordening. Niks doen is kiezen voor een energiesysteem dat te duur is en niet voor iedereen toegankelijk is. Het is daarom heel belangrijk dat we de werelden van energie en ruimte bij elkaar brengen.”
Energieplanologie kan alle disciplines verbinden
Tijdens de vijfde en laatste opleidingsdag presenteerden een kleine zestig deelnemers hun casussen, variërend van het inpassen van een hoogspanningsstation tot het ontwerpen van een nieuwe wijk. Eva Hurenkamp, trainee bij Enexis, deed mee aan het leerprogramma omdat ze ziet dat energieplanologie een steeds belangrijker onderwerp wordt.
"Het was echt een hele brede groep: Er deden techneuten mee, mensen die zich bezighouden met de ruimtelijke ordening, op gemeentelijk en provinciaal niveau, enzovoorts. Daarbij werden we aangemoedigd om ons in kleinere groepen op te delen die ook zo divers mogelijk waren. Dat hielp om alle perspectieven goed te begrijpen."
Zo is de opzet van de samenwerkingsovereenkomst van RVO, VNG, IPO en Netbeheer Nederland voor het Leer- en kennisprogramma Energieplanologie geslaagd. De krachten bundelen voor een duurzaam energiesysteem én een slimme inrichting van de fysieke ruimte, want de bestaande manier van werken voldoet niet meer. Hurenkamp: "Energieplanologie kan alle disciplines verbinden en de integrale blik bieden die we nodig hebben om de vraagstukken rond energie en infrastructuur op te lossen."