De spanningskwaliteit op een aansluitpunt wordt gekenmerkt door verschillende spanningsverschijnselen. De belangrijkste verschijnselen zijn: langzame spanningsvariatie, snelle spanningsvariatie, spanningasymmetrie, harmonische vervorming en spanningsdips. Alle vervormen ze op hun eigen wijze de basisgolfvorm die kenmerkend is voor de netspanning.
Op de aansluiting in de meterkast (het zogenaamde aansluitpunt) moet de spanning voldoen aan de Europese norm NEN-EN 50160. Daarnaast gelden in Nederland diverse aanvullende eisen die door het ministerie van Economische Zaken in de Netcode Elektriciteit zijn vastgelegd. De toezichthouder Autoriteit Consument & Markt (ACM) bewaakt naleving van deze eisen.
Bewaakte spanningsverschijnselen
Hieronder volgt een korte toelichting op de belangrijkste spanningsverschijnselen. De netbeheerders bewaken deze verschijnselen binnen het project “Spanningskwaliteit in Nederland”:
- Langzame spanningsvariatie: In Nederland zijn eisen gesteld aan de maximale en minimale waarde van de spanning. Voor het laagspanningsnet is onder andere bepaald dat de spanning op een aansluitpunt tussen 207 en 253 volt moet liggen. Als dat niet zo is, kan apparatuur niet of slecht werken. Spanningsvariatie wordt bijvoorbeeld veroorzaakt door duurzame en decentrale energieopwekking zoals zonnepanelen.
- Snelle spanningsvariatie: Snelle spanningsvariatie staat bekend als ‘flikker’ en komt door het veelvuldig in- en uitschakelen van apparaten die veel stroom nodig hebben zoals lasapparatuur en kopieermachines, strijkijzers, wasmachines, drogers, ovens en grote koffiezetapparaten. Dit verschijnsel kan knipperend licht veroorzaken, wat voor u hinderlijk kan zijn bij het lezen.
- Spanningsasymmetrie: Het elektriciteitsnet in Nederland bestaat uit drie fasen en een nulgeleider. We spreken over spanningsasymmetrie als de fasespanningen niet aan elkaar gelijk zijn. Asymmetrie komt door een verkeerde verdeling van belastingen of opwekkers over de fasen. In de praktijk kan bijvoorbeeld een illegale aansluiting van wiettelers voor onbalans zorgen. Asymmetrie kan storingen geven bij driefasen apparatuur.
- Harmonische vervorming: Bij vermogensregeling in bijvoorbeeld computers, magnetrons, spaarlampen worden zogenaamde harmonischen opgewekt. Als gevolg van deze harmonischen wordt de golfvorm van de 50 Hertz netspanning vervormd. Dat kan leiden tot extra energieverliezen, overbelasting of uitval van apparatuur.
- Spanningsdips: Dit zijn kortdurende verlagingen van de spanning op uw aansluitpunt. Spanningsdips worden gekenmerkt door een diepte en een tijdsduur. De oorzaak is vaak een kortsluiting in het elektriciteitsnet, bijvoorbeeld als gevolg van een kapot getrokken kabel. Ook het in- en uitschakelen van grote belastingen, denk aan een hele grote motor in een fabriek, kan leiden tot spanningsdips. Voor u zijn de meeste spanningsdips niet hinderlijk omdat ze vanwege de beveiligingsinstellingen bij uw netbeheerder beperkt van omvang zijn.
