In het Interdepartementaal Beleidsonderzoek (IBO) ‘Financiering Energietransitie’ constateren de ministeries van Economische Zaken & Klimaat en Financiën dat er een aanpassing van het beleid nodig is om de ombouw van het energiesysteem te kunnen bekostigen. Netbeheer Nederland is zeer positief over een aantal mogelijkheden die het rapport noemt, en ziet concretisering hiervan graag terug in het komende regeerakkoord.
In het IBO-rapport stellen de ministeries voor om ook het Rijk een rol te geven bij het financieren van de enorme investeringen in de regionale elektriciteitsnetten. De algemene middelen zouden ingezet kunnen worden voor financiering van de elektriciteitsinfrastructuur onder de Noordzee (‘Net op zee’). Om de betaalbaarheid van de nettarieven te borgen worden de inkomsten van de elektriciteitsinfrastructuur onder zee bijvoorbeeld bekostigd via algemene middelen. Dit zou ook een oplossingsrichting kunnen zijn voor de verwijdering van de delen van het gasnet die straks niet meer te gebruiken zijn.
Kansen voor verantwoord investeren in energiesysteem
Netbeheer Nederland ziet hierin goede kansen om op verantwoorde wijze te kunnen investeren in een klimaatneutraal energiesysteem richting 2050, zoals is afgesproken in het klimaatakkoord. Recent bleek uit onderzoek van PwC in opdracht van de vier grote elektriciteitsnetbeheerders dat de huidige financieringsregels problemen opleveren voor de investeringen die nodig zijn voor de tijdige aanleg van het toekomstig energiesysteem. (Zie ook PwC: ‘De energietransitie en de financiële impact op de netbeheerders’). Netbeheer Nederland is positief over de suggestie om samen met de aandeelhouders van de 3 grote regionale netbeheerders te onderzoeken hoe de kapitaalbasis van regionale netwerkbedrijven op lange termijn versterkt kan worden, en of het Rijk hier een rol in kan spelen. Hierin moet wel rekening worden gehouden met de diversiteit en verschillen tussen de individuele netbeheerders.
‘Kosten efficiënt en eerlijk verdelen’
Het onderzoek in opdracht van de beide ministeries concludeert dat een aanpassing van het beleid nodig is om kosten efficiënt en eerlijk te verdelen. Ook signaleert het rapport terecht dat de stijgende behoefte aan eigen vermogen een knelpunt in de energietransitie vormt. Uit genoemde PwC-rapport kwam naar voren dat de netbeheerders die opdracht gaven voor het onderzoek, tot 2050 ongeveer 102 miljard euro moeten investeren in de elektriciteitsnetten en regionale gasnetten Het grootste gedeelte van deze investeringen is nodig voor de uitbreiding van de netten en het aansluiten van windparken op zee. Deze investeringen komen bovenop de lopende investeringen die nodig zijn om het elektriciteits- en gasnet goed te laten functioneren.