Brede oproep voor meer regie energietransitie precies op tijd
- 14 september 2020
-
De doelen uit het Klimaatakkoord kúnnen gehaald worden, als er meer regie komt op de grote ombouw van het Nederlandse energiesysteem. We staan voor belangrijke keuzes met betrekking tot de energie-infrastructuur, die gepaard gaan met miljardeninvesteringen. Keuzes die we maar één keer afgewogen en vanuit een integrale blik kunnen maken als we de Klimaatdoelen van 2030 willen halen. In drie politieke en bestuurlijke publicaties van afgelopen week wordt gevraagd om meer centrale regie in de energietransitie. Netbeheer Nederland ondersteunt deze vraag krachtig. Aan de vooravond van Prinsjesdag roepen we het Kabinet dan ook op om aan hieraan gehoor te geven. De gezamenlijke netbeheerders bieden daarbij - als mede-ontwerpers van het energiesysteem van morgen - graag hun expertise en actieve inbreng.
De Nationale Omgevingsvisie (NOVI), het eindrapport van de Studiegroep Interbestuurlijke & Financiële Verhoudingen (IFV) en de Initiatiefnota van D66 over het elektriciteitsnet (‘De ruggengraat voor goedkope en schone stroom) gaan alle drie in op de grote uitdagingen van de energietransitie. Ze vragen om integrale regie, efficiënt gebruik van het elektriciteitsnet bij locatiekeuzes en aandacht voor nieuwe vormen van energietransport, zoals duurzame gassen en hybride toepassingen. Daarnaast leggen de verschillende stukken terecht het verband tussen de infrastructuur-keuzes en de betaalbaarheid van de energietransitie.
Regie nodig op vier terreinen
Netbeheer Nederland dringt al langer aan op regie in het belang van de haalbaarheid en betaalbaarheid van de energietransitie. Vier terreinen zijn daarbij in onderlinge samenhang doorslaggevend voor het behalen van de doelen van 2030. Allereerst gaat het om integrale keuzes met betrekking tot de energie-infrastructuur die we nodig hebben in 2030. Ten tweede de arbeidsmarkt – hoe lossen we het groeiende tekort aan technisch personeel op? Dan is er de doorlooptijd van ruimtelijke procedures, die nu voor bijvoorbeeld de realisatie van een kabel of een transformatorstation tot soms zeven jaar kunnen duren.
Tot slot is dringend behoefte aan meer samenhang en herbezinning op de overstap naar een duurzame warmtevoorziening. In de Transitievisie Warmte geeft straks elke gemeente aan hoe deze overstap vorm krijgt. Daarbij moet volgens de netbeheerders meer ruimte komen voor een stapsgewijze aanpak waarin ook aandacht is voor duurzame gassen, het efficiënt benutten van het gasnet, hybride warmtepompen en isolatie.
Netbeheerders willen samen aan de slag
Er zijn op dit moment afzonderlijke plannen en berekeningen voor het nieuwe energiesysteem in de maak. Op regionaal niveau (de RES’en) voor wind- en zon, in verschillende industrieclusters (CES), voor het reserveren van ruimte voor grote windparken op de Noordzee, en voor een netwerk van laadpalen (NAL). Deze plannen worden nu los van elkaar gemaakt. Het combineren ervan in één systeem, is alleen mogelijk als er meer samenwerking en centrale regie komt die leidt tot het maken van integrale keuzes. Niet alleen op nationaal niveau maar ook samen met de decentrale overheden op regionaal niveau.
D66: Rijksarchitect aanstellen
In zijn Initiatiefnota over het nieuwe energiesysteem, beschrijft Tweede Kamerlid Matthijs Sienot het elektriciteitsnet als de ruggengraat voor het toekomstig systeem. D66 pleit voor de aanstelling van een onafhankelijke Rijksarchitect voor de energietransitie. Die zou op nationaal niveau een integraal ontwerp moeten maken waarin alle plannen bijeen worden gebracht. Dan kan er volgens de nota tijdig geïnvesteerd worden op de juiste locaties. Andere voorstellen betreffen versnellen van planologische procedures, meer ruimte voor de netbeheerders om (tijdig) te kunnen investeren en het hervormen van de tarieven.
De voorstellen van D66 vormen volgens Netbeheer Nederland een goede basis om de bouw van het toekomstig energiesysteem te versnellen. We staan klaar om de gepresenteerde ideeën verder uit te werken en te toetsen aan de praktijk. De nota sluit goed aan bij de eerder door Netbeheer Nederland aan de Tweede Kamer gepresenteerde voorstellen rondom netcapaciteit .
Nationale Omgevingsvisie: tijdig voldoende ruimte reserveren voor infrastructuur
Versnelling van de energietransitie is één van de belangrijkste thema’s in de Nationale Omgevingsvisie (NOVI)die het Kabinet vrijdag 11 september presenteerde aan de Tweede Kamer. Met de nieuwe omgevingsvisie wil het Rijk de regio's handvatten geven om knopen door te kunnen hakken en het tempo te versnellen. In de NOVI benadrukt de minister het belang van het tijdig en voldoende ruimte reserveren voor de energie-infrastructuur. Netbeheer Nederland is zeer positief over het feit dat de Rijksoverheid dit belang benadrukt.
Studiegroep IFV: hybride oplossingen en sturing op integrale aanpak
De Studiegroep Interbestuurlijke & Financiële verhoudingen, die bestaat uit topambtenaren van Rijk, provincies en gemeenten, heeft een aantal grote maatschappelijke dossiers onderzocht op mogelijkheden tot verbetering en/of versnelling. De overstap naar duurzame warmte is een enorme opgave die volgens de Studiegroep stapsgewijs moet worden aangepakt, met middelen als isoleren, duurzame gassen en hybride oplossingen. De netbeheerders moeten hierin een stevige rol krijgen, aldus het rapport.
Daarnaast vraagt de Studiegroep om effectieve ruimtelijke inpassing van alle benodigde energie-infrastructuur en integratie van alle onderdelen van het nieuwe energiesysteem. Hiervoor moet een interbestuurlijk programma komen, dat samen met de netbeheerders aan de slag gaat. Ook zijn er meer investeringsmogelijkheden voor netbeheerders nodig om de Klimaatdoelen te halen, aldus het IFV-rapport.
Netbeheer Nederland deelt de analyse van de Studiegroep en steunt de voorgestelde maatregelen. De netbeheerders werken graag actief mee aan de verdere uitwerking en vormgeving wanneer het kabinet samen met de decentrale overheden de voorgestelde maatregelen overneemt.
Dossiers & Thema's
Terug naar overzicht