Energierapport 2016: samen invulling geven aan het energiesysteem van de toekomst

Het rapport is een bevestiging dat een betrouwbaar, duurzaam en efficiënt net een cruciale rol speelt in de energietransitie. Om dit waar te maken zijn twee zaken belangrijk: Enerzijds is het noodzakelijk dat netbeheerders, marktpartijen en maatschappelijke organisaties de goede dialoog met elkaar voortzetten. Anderzijds hebben de netbeheerders experimenteerruimte nodig. Netbeheer Nederland ziet het belang van beide bevestigd met dit rapport. Zo bepleit het rapport het belang van experimenteerruimte, zodat ‘netbeheerders op efficiënte en toekomstbestendige wijze hun netten kunnen beheren.’ Het rapport is een aanmoediging om in deze richting door te gaan. Daarmee is het ook een call for action voor de netbeheerders: er ligt een taak om netwerkdata op te waarderen naar bruikbare informatie om de dialoog over het energiesysteem te ondersteunen. Netbeheer Nederland verwacht dat het ministerie van Economische Zaken (EZ) de open lijn uit het rapport doorzet en de beleidsagenda in dialoog met alle relevante partijen invult.

 

Flexibiliteit

Het rapport stelt terecht dat het erom gaat om de betrouwbaarheid van het net te waarborgen en tegelijkertijd de kosten van aanleg en beheer beperkt te houden. Dit vooral in een tijd waarin productie en vraag naar energie steeds vaker pieken en dalen vertonen. ’Flexibilisering van vraag en aanbod kan daaraan bijdragen.’ Volgens de huidige regels zijn netbeheerders verplicht om op toenemende pieken te anticiperen en netten te verzwaren. Netverzwaring zou ertoe kunnen leiden dat de betaalbaarheid van de energievoorziening onder druk komt te staan. Om die reden is het belangrijk dat producenten, leveranciers, gebruikers en netbeheerders gezamenlijk aan het werk gaan om de voorziene pieken in het gebruik van de netten te verminderen. Het rapport geeft als voorbeeld de accu’s van elektrische auto’s die als flexibele opslag kunnen dienen. “In de gezamenlijke zoektocht naar het toekomstige energiesysteem is experimenteren heel belangrijk. De netbeheerders kunnen hierbij een belangrijke rol vervullen en zullen deze maatschappelijke verantwoordelijkheid graag invullen”, aldus André Jurjus, directeur Netbeheer Nederland.

 

Slimmer benutten van energie-infrastructuur

Simpelweg vervangen van de bestaande infrastructuur is niet meer aan de orde. In de transitie kan het verstandig zijn om bij regulier onderhoud of bij netuitbreiding het net wat zwaarder aan te leggen dan gebruikelijk. Dit om later extra belasting als gevolg van elektrificatie van verwarming of elektrisch vervoer mogelijk te maken. Natuurlijk doen netbeheerders dit alleen als het plausibel is dat de extra kosten mogelijk opwegen tegen de extra baten. Netbeheerders kunnen op die manier op efficiënte en toekomstbestendige wijze hun netten beheren.

 

Inpassing in de leefomgeving

Decentrale energieopwekking moet worden geïntegreerd in het energiesysteem. Dit betekent een combinatie met andere ruimtelijke functies en inpassing in de leefomgeving. Elektrificatie van vervoer vergt een nieuwe infrastructuur. In de warmtevoorziening zal naast aardgas geleidelijk steeds meer plaats zijn voor andere bronnen van warmte, zoals elektriciteit, omgevingswarmte, bodemenergie en industriële restwarmte. In het rapport is expliciet aandacht voor het toenemende belang van warmtenetten in de energievoorziening. ‘Het moment waarop gasnetten moeten worden vervangen, is een uitgelezen moment om de mogelijkheden voor een andere, duurzame warmtevoorziening te bezien. Energienetbeheerders weten wanneer dat aan de orde is en kunnen dan met gebruikers, omwonenden, gebouwbeheerders en lokale overheden in gesprek gaan over de verduur­zaming van de warmtevoorziening en de bijbehorende toekomstige energie-infrastructuur.’

 

Ruimte voor innovatie

In de markt moet ruimte zijn voor innovatieve producten en nieuwe diensten, zoals laadpalen voor elektrisch vervoer, slimme meters om energiebesparing te bevorderen en energy service companies (ESCO’s) die de energieverzorging voor groepen gebruikers ter hand nemen. Nieuwe producten en diensten zullen soms verandering in wetten en regels vergen. Welke veranderingen dat zijn, zal blijken uit de vele experimenten die de komende tijd in het veranderende energiesysteem worden uitgevoerd.

 

Dialoog

Het Rapport past goed binnen alle internationale afspraken, zoals COP21, Energy Union, Third Package en binnen nationale afspraken zoals het Energieakkoord. Het rapport roept op tot een maatschappelijke dialoog om de besluitvorming verder te brengen. Netbeheer Nederland is van harte bereid om hieraan een actieve bijdrage te leveren. In gesprek met de belangrijkste stakeholders zoals gemeenten, provincies en marktpartijen zal de centrale rol van de energie infrastructuur hierbij prominent aan bod komen.